Transport szczepionek w kontrolowanej temperaturze realizowany jest poprzez transport drogowy jak i lotniczy. Ze względu na to, że szczepionki są wrażliwe na wahania temperatury transport odbywa się z zachowaniem szczególnej ostrożności nie tylko w okresie letnim, ale również zimowym. Zachowanie kontrolowanej temperatury podczas transportu oznacza również jej kontrolę podczas między-przeładunku, załadunku i wyładunku a w szczególności podczas transportu łączonego, drogowego z lotniczym.
Jest szereg rozwiązań, które umożliwiają transport szczepionek w kontrolowanej temperaturze niemniej jednak należy wybrać takie, które zapewni 100% pewność. Sprawdzi się w praktyce. Największym wyzwaniem w zachowaniu zimnego łańcucha dostaw w przedziale + 2°C a + 8 °C jest jej zagwarantowanie na każdym etapie realizacji zlecenia. Każde z omawianych rozwiązań dystrybucji szczepionek nie jest systemem idealnym, dlatego lepiej jest powierzyć transport firmie z doświadczeniem.
Szczepionka
Szczepionka jest lekiem pochodzenia biologicznego i oznacza to, że w jej składzie znajduje się materiał biologiczny, który jest wrażliwy na zmiany temperatury. Specyficzny skład szczepionki wymusza pewne warunki przechowywania i transportu w określonej temperaturze. Warunki przechowywania są zależne od składu szczepionki niemniej jednak najczęściej jest to temperatura pomiędzy + 2°C a + 8 °C. Od momentu wyprodukowania do momentu użycia szczepionki powinna być ona przechowywana w warunkach zimnego łańcucha a to oznacza, że nie może ona ulec zmianie. Dla większości szczepionek równie niekorzystne jest nie tyko przegrzanie, ale również miejscowe zamrożenie. Miejscowe przemrożenie szczepionki następuje najczęściej przy kontakcie produktu leczniczego z materiałem chłodzącym, który jest używany do transportu szczepionek w opakowaniach. Nowoczesne opakowania izotermiczne posiadają jednak specjalne izolowane kieszonki, do których jest wkładany materiał chłodzący w formie żel-paków i innych. Kieszonki są po to, aby nie dochodziło do kontaktu chłodziwa z szczepionkami. Na miejscowe przemrożenie są szczególnie podatne szczepionki w postaci płynnej. Transport farmaceutyczny w kontrolowanej temperaturze pozwala na zachowanie ich specyficznych właściwości. Każda zmiana temperatury poprzez nieodpowiednie warunki przechowywania lub transport może obłożyć ich wartość oraz skrócić termin przydatności do użycia. Może również spowodować poważne zagrożenie dla zdrowia lub życia. Transport szczepionek w kontrolowanej temperaturze może odbywać się również samochodami, które posiadają agregat chodzący utrzymujący stałą temperaturę lub samochodami typu izoterma.
Transport szczepionki w opakowaniach
Transport szczepionki w opakowaniach izotermicznych następuje w monecie ustabilizowania temperatury wewnątrz opakowani. Oznacza to, że po włożeniu wkładu chłodzącego do opakowania należy poczekać aż temperatura wewnątrz ustabilizuje się, czyli nabierze odpowiedniej wartości. Wkłady chłodzące w pierwszym etapie rozmrażania się obniżają znacznie temperaturę wewnątrz opakowania poniżej dopuszczalnej wartości. Właśnie na tym etapie dochodzić może do miejscowego przemrożenia szczepionki. Należy również zwrócić szczególną uwagę na to, aby szczepionki nie stykały się bezpośrednio z wkładem chłodzącym. Transport szczepionek w opakowaniach izotermicznych musi być odpowiednio rozplanowana aby dostarczyć je na miejsce w odpowiednim przedziale czasowym. Należy wykazać się odpowiednią logistyką w przypadku transportu łączonego. Niektóre opakowania izotermiczne utrzymują kontrolowaną temperaturę przez 90 godziny a inne aż do 190 godzin. Firma OCS realizując od lat transport przesyłek farmaceutycznych dysponuje opakowaniami, które eliminują kontakt materiału chodzącego z szczepionkami. Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne opakowań pozwalają na długotrwały transport szczepionek oraz zachowanie temperatury wewnątrz opakowania podczas między-przeładunku. Opakowania izotermiczne w dużym stopniu zabezpieczają przesyłkę w trakcie transportu łączonego, drogowego z lotniczym.
Transport lotniczy w opakowaniach w ramach zimnego łańcucha dostaw był od dawna stosowany w transporcie lotniczym szczepionek. W mniejszym stopniu był on stosowany w transporcie drogowym ze względu na cenę jednostkową opakowania. Obecne opakowania izotermiczne pozwalają na ponowne ich użycie w transporcie drogowym, dlatego są one coraz częściej stosowane. Innym rozwiązaniem stosowanym podczas transportu szczepionek jest zastosowanie kontenerów, które posiadają swoje własne autonomiczne zasilanie oraz agregat chłodzący, który utrzymuje stałą temperaturę. Kontenery mogą służyć, jako opakowanie zbiorcze dla większej ilości szczepionek lub dla innych produktów w transporcie drobnicowym. Kontenery zapewniają transport przesyłek specjalistycznych bez potrzeby posiadania samochodów z własnym agregatem chłodniczym. Tym samym ułatwiają transport farmaceutyczny tylko w ramach odpowiedniego wycinka czasowego. Jest on również ograniczony poprzez wyładowanie się akumulatorów, które są źródłem zasilania agregatu chłodniczego.
Transport i przechowywanie szczepionki jest równie ważny podczas zakupów indywidualnych w aptece. Należy pamiętać, że szczepionka może być transportowana bez specjalistycznego opakowania, jeżeli temperatura powietrza nie przekracza 25°C oraz czas transportu nie jest dłuższy niż 60 minut.
